موسی اعظمی، رئیس بنیاد نخبگان استان همدان، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، اظهار کرد: جهاددانشگاهی یکی از اثرگذار‌ترین نهادهای فرهنگی، آموزشی و پژوهشی برخاسته از شجره انقلاب اسلامی است که مأموریت بنیادین آن رفع نیازهای راهبردی کشور بوده است. این نهاد انقلابی با هدف گسترش علم و تحقیقات و شکوفایی استعدادها در جامعه برای رسیدن به خودکفایی و توسعه انسانی و امور فرهنگی با همکاری حوزه و دانشگاه و گسترش طرح‌های کاربردی مسئله محور بنا نهاده شده است. 

اعظمی با بیان اینکه جهاددانشگاهی با نیت خیر و دغدغه‌مندی در حوزه علم و فناوری شکل گرفت و ماهیت فناوری انقلاب اسلامی را متبلور ساخت، به رسالت اصلی آن اشاره کرد و گفت: خط‌شکنی، الگوسازی و حرکت و امید‌آفرینی رسالت اصلی این نهاد است که با مجموعه‌ای از جوانان مؤمن، باانگیزه و صاحب اندیشه، و نوآور تشکیل و با اعتماد به این جوانان و ارائه مدل «مدیریت جهادی» توسط افرادی چون شهید کاظمی آشتیانی و تکیه بر تعهد و توانمندی، شور و نشاط و روحیه امید و خودباوری در صدد گسترش حوزه علم و فناوری کشور بوده است. جهاددانشگاهی نهادی انقلابی و مسئله‌محور است و رویکرد آن کمک به حاکمیت برای مدیریت کارآمدتر، ارتقای کیفیت نظام تصمیم‌سازی در نظام جمهوری اسلامی و گره‌گشایی از امور مردم بوده است. این نهاد به تولید و نشر دانش پایه، تولید و توسعه فناوری، تجاری‌سازی نتایج تحقیقات و ترویج کارآفرینی و کسب و کارهای نوین پرداخته است.

اعظمی بیان کرد: پس از گذشت ۴۴ سال از تشکیل این نهاد، برنامه‌ها و فعالیت‌های آن متنوع شده و به فعالیت‌های گسترده‌تری همچون کادرسازی و تربیت نیروهای کارآمد و اثرگذار پرداخته و توانسته است در مسیر نوآوری و پیشرفت حرکت و برای رفع چالش‌ها و نیازهای علمی، اجتماعی و فرهنگی کشور مشارکت جدی و اثرگذار داشته باشد. رسالت این نهاد انقلابی در حوزه پژوهش و فناوری کمک به پیشرفت کشور و نیل به خوداتکایی ملی در حوزه‌های منتخب و استراتژیک علم و فناوری است و مأموریت آن در آموزش ارتقای سطح دانش، بینش و مهارت نیروهای تخصصی مورد نیاز برای پیشرفت کشور است. در حوزه فرهنگی نیز کمک به اسلامی شدن دانشگاه‌ها و اهتمام به حضور مؤثر دانشگاهیان در پیشرفت کشور و ایجاد جامعه‌ای متفکر، عدالت‌خواه، دین‌مدار، اخلاق گرا، قانون مدار، خودباور و علم محور بوده و در حوزه اشتغال و کارآفرینی کمک به بهبود فضای کسب و کار، توانمندسازی و اشتغال دانش‌آموختگان بوده است.

همکاری با دانشگاه‌ها

اعظمی بیان کرد: پس از انقلاب اسلامی و انقلاب فرهنگی جهاددانشگاهی مولود حرکات فرهنگی نوین در دانشگاه‌ها بود، اما اقدامات فرهنگی آن محدود به دانشگاه نیست و در عرصه تمدن‌سازی در مسیر انقلاب اسلامی، که یکی از ملزومات آن تولید فکر و اندیشه و پرورش انسان‌های کارآمد است، ایفای نقش کرده و به‌ دنبال انجام فعالیت‌های موازی علمی و پژوهشی با دانشگاه‌ها نبوده است. این نهاد انقلابی به‌عنوان نهادی پیشرو و متعهد به توسعه و پیشرفت دانش‌بنیان کشور با راه‌اندازی مرکز علمی و فرهنگی تأثیرگذار، خدمات و دستاورد‌های شاخصی در جامعه داشته است. مطابق اساسنامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، دو هدف گسترش تحقیقات و شکوفایی استعدادها در جامعه برای نیل به خوداتکایی و گسترش طرح‌های کاربردی و نیمه‌صنعتی از طریق پیوند با مراکز علمی و تحقیقاتی به‌منظور به‌کارگیری نتایج پژوهش اهداف جهاددانشگاهی در پژوهش و فناوری است.

وی به نقش مهم جهاددانشگاهی در ترغیب و تشویق اساتید و ایجاد فضا برای همکاری دوجانبه صنعت و دانشگاه اشاره کرد و یادآور شد: نیاز به کار جهادی داریم و این نهاد می‌تواند با در اختیار قرار دادن ظرفیت‌های انسانی و امکانات خود در این راه، نقش تأثیرگذاری را ایفا کند. امیدآفرینی، خودباوری و توانمندسازی نسل جوان اولویت جهاددانشگاهی و نیز نتیجه آن پرورش متخصصانی در تراز جهانی برای تولید علم و فناوری و پیشرفتهای علمی بوده است که پیشرفت آن در برخی علوم قابل تقدیر است. این نهاد پلی میان دانشگاه و جامعه به ویژه عرصه صنعت و فناوری است و با وجود تحریم حاکم بر کشور باید فرهنگ استقلال و خوداتکایی تولید علمی را، که منتج به ثروت می‌شود، گسترش دهیم که از ظرفیت‌های بالقوه جهاددانشگاهی محسوب می‌شود.

وی تصریح کرد: جهاددانشگاهی در دهه اخیر در راستای تحقق بیانیه گام دوم انقلاب با توجه به هفت محور تعیین‌شده از سوی مقام معظم رهبری این نهاد به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم برای ایفای نقش ورود کرده است. نقش آن در اشتغال و فناوری، تولید فناوری، مشارکت در آموزش‌های تخصصی و مهارت‌محور در سطح ملی و بین‌المللی، ساماندهی نظام هدایت شغلی و توانمندسازی دانش‌آموختگان، ارتقای فرهنگ کارآفرینی و روحیه خودباوری و مشارکت در تعمیق و گسترش فرهنگ اسلامی مشهود و ملموس بوده است. برای مثال، در حوزه علم و پژوهش تلاش می‌شود علم برای ارائه خدمت به جامعه و مردم جهت‌دهی شود که از آن به عنوان علم نافع یاد می‌شود. 

اعظمی با اشاره به ورود جهاددانشگاهی در حوزه جنگ شناختی و ترکیبی به بسترسازی جهت ترویج ارزش‌های اسلامی و انقلابی باتوجه به ارتباط مؤثر با قشر دانشگاهی و جوانان اشاره کرد و افزود: ترویج، آگاه‌سازی و انعکاس دستاوردهای انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی از طریق رسانه‌ها و خبرگزاری‌های تراز انقلاب اسلامی به‌ویژه دو رسانه ایکنا و ایسنا، ترویج فرهنگ خودباوری از طریق ایجاد بستر حمایت از نخبگان و به‌کارگیری علوم و فنون متخصصان از اقدامات این نهاد بوده است. در رابطه با اقدامات پژوهشی جهاددانشگاهی در عرصه سلول‌های بنیادی، هوش مصنوعی، نفت از جمله دکل حفاری، نیروگاه خورشیدی، انرژی‌های تجدیدپذیر و قطار ملی مترو ورود کرده است.

جایگاه جهاددانشگاهی در برنامه هفتم توسعه کشور

رئیس بنیاد نخبگان استان همدان گفت: جایگاه این نهاد در گذشته سیر تکاملی داشته و واگذاری مأموریت اجرای ۵ فناوری راهبردی و پیشران کشور به این نهاد در برنامه هفتم توسعه، جهاددانشگاهی مبین این مهم است. در کشور ما توسعه علم و فناوری در منطقه پیشرو و پیشگام هستیم و بحث بازیگران این زیست‌بوم بسیار گسترده شده و در ریل عملیاتی آن از ابتدای شناسایی نخبگان و مستعدین، آموزش و پژوهش، ایده پردازی، رشد و توسعه نوآوریها، تولید محصول و تجاری‌سازی در زیست‌بوم علم و فناوری و امور دانش‌بنیان بازیگران متعددی داریم که  از جمله بازیگران اصلی زیست‌بوم علم و فناوری کشور جهاددانشگاهی است و انتظار می‌رود شاهد نقش‌آفرینی بیشتر و مؤثرتر آن در نظام علم و فناوری در تحقق و رصد و پایش برنامه‌های توسعه کشور باشیم.

وی ادامه داد: در بررسی و تصویب لایحه برنامه هفتم توسعه کشور در مجلس شورای اسلامی، حکم پیشنهادی جهاددانشگاهی مبنی بر واگذاری مأموریت اجرای ۵ فناوری راهبردی و پیشران کشور به جهاددانشگاهی در طول اجرای برنامه هفتم توسعه، به تصویب رسید. بر این اساس جهاددانشگاهی مکلف شده با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور و تائید شورای عالی انقلاب فرهنگی در طول اجرای برنامه، ۵ فناوری راهبردی و پیشران کشور شامل قطار برقی، آب‌شیرین‌کن با تمرکز بر غشاء (فیلتر)، استحصال مواد معدنی، سلول درمانی و طراحی و ساخت کامل کامیون‌های حمل مواد معدنی (دامپتراک) را با استفاده از منابع اختصاصی و عمومی به انجام برساند. بنابراین، جهاددانشگاهی به‌عنوان نهادی انقلابی که در حوزه علم، فناوری و فرهنگ فعالیت می‌کند، ظرفیت‌ بسیاری دارد. 

وی با تأکید بر اینکه الگوسازی یکی از مهم‌ترین موضوعات اجتماعی و فرهنگی در تمام فرهنگ‌ها و جوامع است و نقش بی‌بدیلی در هدایت جوانان و نیروی انسانی کشور دارد، تصریح کرد: در ادیان الهی به خصوص دین مبین اسلام بر این موضوع تأکید شده است. حضور پیامبران در جوامع بشری و ارائه الگو‌های رفتاری در برخورد با پدیده‌های محیط اجتماعی انسان‌ها نشان‌دهنده ضرورت الگوسازی و تحقق الگوپذیری بوده است. امروزه در بسیاری از کشور‌ها به ویژه جوامع توسعه‌یافته، فرایند الگوسازی براساس منافع صاحبان ثروت و قدرت شکل می‌گیرد و شاخص‌ها و معیار‌های الگوپذیری با توجه به تبلیغات گسترده با تأکید بر مشهورسازی و چهره‌سازی افرادی است که شاید ارزش افزوده‌ای چندانی برای جوانان از لحاظ تربیتی ندارند صورت می‌گیرد.

اعظمی ادامه داد: موید این مسئله پیشتازی سلبریتی‌ها و معرفی نخبگان سمبلیک برای جوانان است؛ در حالی که انواع دیگر طبقات نخبگان از جمله نخبگان علمی، شخصیتی و تخصصی در حاشیه قرار گرفته‌اند. شاید وظیفه اصلی نهاد جهاددانشگاهی امروزه معرفی و الگوسازی از افراد اثرگذار علمی و مدیریتی با همکاری بنیاد ملی نخبگان برای جوانان کشور باشد. علاوه بر این، این نهاد می‌تواند با توجه به ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایی که دارد و با ارائه دوره‌های آموزشی و فرهنگی و تربیتی مناسب، کارآمد و پربازده برای جوانان منشأ امیدآفرینی و نشاط و شور آنها باشد که این مهم در شرایطی که برخی جوانان امروز کاهش امید نسبت به دستیابی به اهداف دارند، بسیار موضوعیت دارد.

رئیس بنیاد نخبگان استان همدان با اشاره به هدف تأسیس جهاددانشگاهی، بیان کرد: ایجاد یک نهاد الگوساز در بیان توان کشور برای رسیدن به پیشرفت از اهداف تأسیس این نهاد است و عناصر رسیدن به پیشرفت، توسعه فرهنگی، توسعه فناورانه، توسعه آموزش‌های تخصصی و ایجاد کارآفرینی که تلاش کرده است در همه این زمینه‌ها الگوهای خوبی را به جامعه ارائه دهد. در واقع جهاددانشگاهی نمونه عینی الگوسازی انقلاب برای رسیدن به نهاد علم و پژوهش تراز انقلاب اسلامی است و سهم این نهاد از آموزش و پژوهش‌های نوآورانه کشور به ویژه در عرصه صنعت قابل تحسین است. 

اعظمی گفت: برای توسعه فعالیت‌ها و الگوسازی توان پیشرفت در کشور، برنامه‌ریزی‌های خوبی در جهاددانشگاهی انجام شده، هدف این الگوسازی‌ها ایجاد باور ملی در مدیران، مردم و جوانان به توان پیشرفت است این کار از طریق برنامه‌های توسعه جهاددانشگاهی پیگیری می‌شود. در هر حال اساس و فلسفه تشکیل و یکی از دلایل مهم تأسیس جهاددانشگاهی، الگوسازی توان پیشرفت در کشور است. شاخص‌های اصلی پیشرفت، توسعه فرهنگی، علمی و فناورانه و آموزش است که به عبارتی انسان مولد پیشرفت را تربیت می‌کند. جهاددانشگاهی در حد توان الگوسازی‌ خوبی را در کشور انجام داده و الگوهای ارزشمندی را به جامعه معرفی کرده است.